Het aanzetten van de geldpers door de Europese Centrale Bank heeft wel degelijk invloed op de inflatieverwachtingen in de eurozone. Analist Arne Petimezas van AFS Group praat je bij vanaf de beursvloer in Amsterdam.
1. Het werkt. Mario Draghi’s aankondiging maandelijks om 60 miljard euro aan obligaties te kopen totdat de inflatie veilig op weg is naar 2 procent, heeft beleggers vertrouwen gegeven dat deflatie tijdelijk zal zijn en dat prijzen daarna langzaam maar zeker weer zullen stijgen.
Onderstaande grafiek geeft de inflatieverwachtingen van beleggers voor respectievelijk één, twee, drie, vijf, zeven en tien jaar weer. En daar is duidelijk een opwaartse beweging te zien, al moet natuurlijk nog blijken hoe bestendig die is.
(klik voor uitvergroting)
Afgelopen week begonnen beleggers al te anticiperen op de geldpers van ECB-president Draghi, maar door de verwachtingen te overtreffen heeft de Italiaan ervoor gezorgd dat inflatieverwachtingen verder aantrekken. Helaas is de verwachting dat de ECB voor de rest van het decennium niet aan zijn mandaat van een inflatie van 2 procent voldoet -- de 5 jaars-verwachting ligt op 0,8 procent. De inflatieverwachtingen en de extreem lage lange rente wijzen erop dat er ook nauwelijks groei wordt verwacht.
2. Read my lips: “we are open-ended.” Dit heeft ECB-bestuurslid Ignazio Visco vanochtend tegen Bloomberg gezegd. Visco wil daarmee zoveel zeggen dat de ECB net zolang obligaties blijft kopen totdat de inflatie veilig richting de 2 procent gaat. Maar de voorraad obligaties is natuurlijk niet oneindig.
Er zijn ruwweg 6 biljoen euro aan staatsobligaties, obligaties van overheidsorganen, EU-obligaties en door onderpand gedekte bankobligaties. Draghi heeft gezegd dat de ECB maximaal een derde van de obligaties van één uitgever mag kopen. Dan blijft er zo’n 1,9 biljoen euro over. Maar Draghi heeft ook gezegd dat de ECB een kwart van elke afzonderlijke obligatie-lening mag bezitten, maar die limiet zal in praktijk niet zo veel voorstellen. Mocht de limiet van 1,9 biljoen euro in zicht komen, dan kan de ECB altijd nog de grens van 33 procent oprekken of andere effecten gaan opkopen, zoals aandelen.
3. Waar gaan die honderden miljarden euro’s heen die de ECB bijdrukt? Overal. De euro’s vliegen de grens over en rentestanden wereldwijd zijn aan het dalen. Gaat het wat uithalen dan? Op zich heeft de eurozone lagere rentestanden nodig omdat het schuldniveau van de private sector torenhoog is. Daarnaast is de private sector schuld aan het afbouwen en stimuleert de overheid stimuleert niet. Monetaire verruiming zal hier dus niet zo veel uithalen.
De beste kans die Draghi heeft is dat het buitenland besluit te lenen in goedkope euro’s tegen steeds lagere rentestanden. Als wij meer aan het buitenland uitlenen, betekent dit automatisch dat ons handelsoverschot zal stijgen. In het beste geval kunnen wij dus onze problemen weg exporteren. Dat is niet fijn voor het buitenland, maar wel het enige dat de eurozone op dit moment kan helpen, omdat fiscale stimulering uit den boze is.
4. Bij de ECB zitten nog steeds een aantal centrale bankiers met hun kop in het zand. Even de feiten op een rij. De economie is inmiddels halverwege een eerste lost decade. Er is massawerkloosheid en veel lidstaten zitten in een schuldenval, wat steeds gevaarlijker wordt omdat sinds kort de hele eurozone in deflatie zit. Dat de markt geen deflatie voor de rest van het decennium heeft ingeprijsd komt doordat beleggers van verre al het aanzetten van de geldpers zagen aankomen. Maar een harde minderheid binnen de centrale bank wil die realiteit maar niet onder ogen zien Die zijn nog de vorige oorlog aan het voeren en denken dat het beleid dat in de jaren '70 en '80 succesvol was om stagflatie aan te pakken óók werkt in een balansrecessie met onderbezetting en deflatie.
Omdat het ECB-bestuur zo lek is als een zeef weten we uit berichtgeving in de pers dat natuurlijk Bundesbank-president Jens Weidmann tot die uitverkoren groep behoort. Daarnaast ook de andere hardliner, ECB-directielid en voormalige Bundesbank vice-president Sabine Lautenschläger .Verder de topmannen van de Oostenrijkse en Estse centraal bank. En dus ook DNB-president Klaas Knot.
Let wel, de toestand in Nederland is op veel vlakken nog zorgelijker dan in de eurozone als geheel. Los van de losgeslagen huurverhogingen zit Nederland al bijna een jaar in deflatie. De schuldenlast van de private sector is stabiel op 220 procent van het nationaal inkomen, waarmee we in de Europese kopgroep zitten, helaas. En toch is Knot tegen het laatste dat de ECB legaal kan doen, namelijk in de markt obligaties opkopen in de hoop dat er wat geld naar de reële economie sijpelt en de groei en inflatie met tiende procentpunten omhoog gaat.
5. Oei, oei Frankrijk toch. De inkoopmanagersindex voor de Franse private sector wil maar niet op groei wijzen. Volgens Markit Economics zakte de index deze maand marginaal naar 49,5 van 49,7. En de index staat nu al negen maanden op rij onder het neutrale niveau van 50 waarbij sprake is van groei noch krimp. Zowel in de industrie als de dienstensector daalden de productie en de nieuwe orders. Lichtpuntje was dat de krimp in de industrie flink minder sterk was dan in december.
6. De groei in de eurozone als geheel is volgens de inkoopmanagersindex van Markit in januari juist een beetje aangetrokken. De index steeg van 51,4 in december naar 52,2 in januari, wat het hoogste niveau in bijna een half jaar tijd was. De verbetering kwam vooral doordat in landen als Ierland en Spanje de productie en nieuwe orders in een sterker tempo stegen. Daarnaast deed ook Duitsland weer wat beter. De cijfers zijn wederom een teken dat de groeiverzwakking van afgelopen jaar aan het uitbodemen is en dat de economie de komende tijd zal aantrekken. De ECB’s verruimingsmaatregelen van donderdag zullen dat alleen maar versterken.
7. Bob Dudley, de topman van oliemaatschappij BP, denkt dat de olieprijs voorlopig rond het huidige niveau blijft. Dudley zei tegen BBC News dat de prijs van een vat Brent olie van tegen de 50 dollar “zeker een jaar” zo blijft. “En ik denk waarschijnlijk wel twee of drie jaar”, aldus Dudley.
Deze week waren er in Davos hele andere geluiden over de olieprijs te horen. Abdullah Al-Badri, de secretaris-generaal van olie-kartel OPEc, zei dat prijzen spoedig zullen opveren en dat fundamenteel gezien een daling van 50 procent niet te rechtvaardigen is. Ruslands vice-premier Arkady Dvorkovich zei dat de fundamentele olieprijs 70-80 dollar per vat is als alle geo-politieke spelletjes uit de prijs worden verdisconteerd.
8. Afgelopen nacht is de 90 jaar oude koning Abdullah van Saoedi-Arabië overleden, maar de olieprijs heeft daar lauw op gereageerd. Aan het einde van de ochtend was een vat Brent een half procent duurder op 49,28 dollar vergeleken met de opening op donderdag. De markt denkt dat zijn opvolger, de 79 jaar oude Koning Salman, het oliebeleid niet zal wijzigen en de productie stabiel zal houden om geen marktaandeel te verliezen, ondanks dat de prijs hierdoor onder druk blijft staan.
9. Europese beurzen zijn dankzij Draghi een feestje aan het bouwen en gaan met nette winsten de week uit. De AEX won rond de middag een procent en staat voor de week 4,5 procent in het groen. En dankzij Draghi staat er een jaarwinst van 6,6 procent op de borden.
Arne Petimezas is analist bij financiële dienstverlener AFS Group. Deze bijdrage is niet bedoeld als advies tot het doen van individuele beleggingen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl